1. Hafta Bitimi

Aslında henüz gebelik oluşmamış durumda. Son adet başlangıç tarihi gebeliğin başlangıç tarihi kabul edildiği için bu tarih itibarıyla 1 haftalık gebe sayılıyorsunuz.

2. Hafta Bitimi

Muhtemelen hayatınızı değiştirecek olan zaman dilimi içindesiniz. Bu tarih itibarıyla ovülasyon gerçekleşmiştir ve spermin yumurtaya erişmesiyle gebelik süreci başlayabilecek durumdadır. Ancak hala gebe olup olmadığınızı bilme imkanınız yoktur.

3. Hafta Bitimi

Bebeğiniz hızla bölünerek çoğalmakta olan birkaç yüz hücreden oluşan minik bir top büyüklüğünde. Döllenme gerçekleşmiş durumda. Hamilelik hormonu olan hCG salgılamaya başlamış durumdasınız. Bu hormon sayesinde gebelik boyunca bebeğinizin gelişiminin en önemli destekçisi olacak olan plasenta gelişmeye başlayacaktır.

4. Hafta Bitimi

Bebeğiniz haşhaş tohumu büyüklüğünde (1 mm çapında) bir embriyoya dönüşmüş durumdadır. Plasenta da rahim duvarına tutunmaya başlamıştır. Artık hCG hormonu seviyesi gebelik testinin pozitif sonuç vermesini sağlayabilecek düzeye ulaşmıştır. Yine de negatif sonuç çıkması gebe olmadığınız anlamına gelmez. Kısa süre sonra hCG hormonu yeterli düzeyine ulaşacak ve test pozitif sonuç verecektir.

5. Hafta Bitimi

İçinizdeki küçük embriyo mucizevi bır hızla büyüyor. Artık bir susam tanesi büyüklüğünde. Bu embriyo ektoderm, mezoderm ve endoderm denen üç katmandan oluşmaktadır. Ektoderm isimli üst tabakada ileride bebeğinizin beyni, omuriliği, sinir sistemi ve omurgasını oluşturacak olan sinir yolu gelişmektedir. Omurilikle ilgili doğum kusurlarıyla karşılaşmamak için bu tarihten itibaren folik asit takviyesi almaya başlamanız önemlidir. Orta tabaka olan mezodermde ise kalbi ve dolaşım sistemi oluşmaya başlamıştır. En iç tabaka olan endoderm ise ileride oluşacak olan ciğerlerini, bağırsaklarını ve erken idrar sistemini, ayrıca tiroid, karaciğer ve pankreasını barındıracaktır.

Bu dönemden itibaren göğüslerde ağrı, yorgunluk hissi, sık idrara çıkma ve mide bulantısı gibi hamileliğin ilk dönemlerinde sık görülen rahatsızlıkları yaşamaya başlayabilirsiniz.

6. Hafta Bitimi

Bebeğinizin burnu, ağzı ve kulakları şekil almaya başlıyor. Şu anda bir mercimek tanesi büyüklüğünde. Kalbi dakikada yaklaşık 100 ila 160 kez atıyor ve vücudunda kan dolaşımı başlamış durumda.

Hızlı duygusal değişimlere hazır olun. Hormonların düzeyindeki dalgalanmalar nedeniyle bazı günler çok üzgün bazı günler ise çok neşeli hissedebilirsiniz. Sabah bulantılarında artış başlayabilir. Ayrıca göğüslerde karıncalanma hissi de olabilir. Bu vucüdunuzun kendini emzirmeye hazırladığının göstergesidir. Artık bir kadın doğum uzmanından ilk randevunuzu almanızın vakti geldi. Bir sonraki hekim ziyaretinizde ultrasonda bebeğinizin kalp atışlarını duymak sizi çok heyecanlandıracak.

7. Hafta Bitimi

Bebeğinizin elleri ve ayakları gelişen kol ve bacak tomurcuklarından ortaya çıkıyor. Bebeğinizin boyutu geçen haftadan bu yana iki katına çıktı ve şimdi bir yaban mersini büyüklüğünde. Bebeğinizin beyni büyüyor ve karaciğeri ileride bu görevi devralacak olan kemik iliğinin oluşumuna kadar kan hücrelerinin dağıtılması görevini üstlenmiş durumda.

Son beş hafta içinde rahmin boyutu iki katına çıkmış durumda ve bulantılardan dolayı beslenmek bir angarya gibi hissettirebilir. Ama endişe etmeyin bu geçici bir durum ve sürecin doğal bir parçası. İlk trimesterde (üç aylık dönemde) mide bulantısı hisseden kadınların yaklaşık yarısı 14. haftaya gelindiğinde, geri kalanı ise izleyen bir ay içerisinde bu rahatsızlıktan kurtulacaktır. Ancak, artan kan basıncı ve böbreklerinizin ekstra sıvı işlemek durumunda kalmasından dolayı alışılagelenden daha fazla idrara çıkma ihtiyacı hissedebilirsiniz ve ne yazık ki bu durum doğuma kadar devam eder.

8. Hafta Bitimi

Bebeğinizin el ve ayaklarında perdeli parmaklar oluşmaya başladı. Göz kapakları oluşmuş durumda. Kuyruk kısmı kaybolmaya başlamıştır. Solunum kanalları gelişmekte olan akciğerlerindeki bronşlara kadar uzanır. Beyninde sinir hücreleri sinir ağları oluşturacak şekilde birleşmeye başlamıştır. Henüz bir fasulye tanesi büyüklüğünde olan bebeğinizin sinir sistemi artık harekete duyarlı hale gelmiştir. Siz henüz hissedemeseniz de bebeğiniz sürekli hareket etmekte ve yer değiştirmektedir.

Bu dönemde artan hormon seviyesi gögüslerin büyümesine ve bazı doku değişikliklerine neden olur. Süt üretmek için kendini hazırlayan göğüsleriniz gebelik süresince büyümeye devam edecektir. Artık daha büyük beden ve destekli sütyen kullanmaya başlamalısınız. Bulantı ve kusma, sık idrara çıkmaya bağlı olarak gece uykunuzun bölünmesi ve hormon seviyelerindeki hızlı yükseliş bitkin hissetmenize neden oluyor.

9. Hafta Bitimi

İçinizdeki misafir şu anda bir üzüm tanesi büyüklüğüne ulaştı. Boyu yaklaşık 2,3 cm ağırlığı ise 2 gr kadardır. Giderek daha fazla bir insana benzemeye başladı. Vücudunun temel kısımları her ne kadar izleyen haftalarda bazı küçük değişikliklere uğrayacak olsalar da şu anda oluşmuş durumdalar. Bebeğinizin organları, kasları ve sinirleri birlikte işlev görmeye başladı bile. Cinsiyet organı da oluşmaya başlamış olmakla birlikte henüz kız mı erkek mi olduğunu ayırt etmek mümkün değil. Plasenta da artık kritik hormon üretme işinin çoğunu üstlenebilecek derecede gelişmiş durumda. Bebeğinizin temel fizyolojisi oluşmuş olduğundan artık hızlı kilo alma evresine geçmeye hazırdır.

Karnınız büyümeye başlamış olsa da henüz hamile gibi görünmeye başlamadınız. Ama artık tam anlamıyla hamile gibi hissediyorsunuz. Bulantı, kusma gibi fiziki belirtilerin yanısıra yaşadığınız duygusal yoğunluk da size hamile olduğunuzu her an hissettiriyor. Duygusal dalgalanmalar ve ebeveynlik konusunda endişelenmek bu dönemde görülen normal durumlardır. İmkanınız varsa severek vakit ayırabileceğiniz bir hobi edinmek sizi rahatlatacaktır.

10. Hafta Bitimi

Henüz bir çilek büyüklüğünde olmasına karşın bebeğiniz gelişim sürecinin en önemli kısmını tamamlamıştır. Artık embriyonik dönem tamamlanmış vücudundaki doku ve organların hızla büyüyeceği fetüs dönemi başlamıştır. Böbrekler, bağırsaklar, karaciğer ve beyin gibi hayati organları fonksiyon görmeye başlamış olmakla birlikte gebelik süresince gelişimleri devam edecektir. Parmakları artık ayrık hale gelmiştir ve yumuşak derisinde şeftali tüyü gibi ince saçları belirmeye başlamıştır.

Gebe kalmadan önce rahminiz küçük bir armut büyüklüğündeyken artık bir greyfurt büyüklüğüne ulaşmıştır. Normal kıyafetleriniz sizi artık rahatsız etmeye başlamış olabilir. Hamilelik kreasyonunuzu oluşturmaya başlamanın zamanı geldi. Sağlık durumunuz elverdiği ölçüde tüm gebelik süresince yüzme ve yürüyüş yapma gibi etkinliklere iştirak etmeniz önerilir. Bu gibi egzersizler gebelik süresince alacağınız kiloyu taşımanızı kolaylaştıracak özellikler olan kas esnekliğinizi, gücünüzü ve dayanıklılığınızı artırır. Ayrıca gebelik sonrasında yeniden eski formunuza ulaşmanızı da kolaylaştırır.

11. Hafta Bitimi

Artık bir incir büyüklüğüne (4,1 cm uzunluk 7 gr ağırlık) ulaşmış olan bebeğiniz ellerini açıp kapatmaya başlamıştır. Minik diş tomurcukları çıkmış ve bazı kemikleri sertleşmeye başlamıştır. Şimdiden su balesini andıran tekmeleme ve gerinme hareketlerine başlamıştır. Vücudu büyüyüp daha gelişmiş ve işlevsel hale geldikçe bu hareketlerin sıklığı da artacaktır. Ama siz bir iki ay daha bebeğinizin akrobatik hareketlerini de diaframının gelişmesiyle başlayan hıçkırıklarını da hissedemeyeceksiniz.

Çoğunluğun dahil olduğu şanslı gruptaysanız artık daha enerjik hissetmeye başlıyorsunuz ve mide bulantınız da azalmaya başladı. Ne yazık ki, bu dönemde de (sindirimi yavaşlatan hormonal değişikliklerden kaynaklanan) kabızlıktan ve mide ekşimesinden muzdarip olabilirsiniz. Mide bulantısının şu ana kadar çeşitli sağlıklı gıdaları tüketmenizi engellemesinden ve fazla kilo alamamış olmanızdan endişe etmeyin. Yakında iştahınız yerine gelecek ve haftada yaklaşık yarım kilo almaya başlayacaksınız.

12. Hafta Bitimi

Bebeğiniz artık bir yeşil limon (yaklaşık 5,4 cm boy ve 14 gr ağırlık) büyüklüğünde. Bebeğinizin parmakları yakında açılıp kapanmaya başlayacak. Ayak parmakları kıvrılacak ve göz kasları güçlenecek. Ayrıca ağzıyla emme hareketleri yapmaya başlayacak. Aslında şu anda karnınızı dürttüğünüzde bebeğiniz buna refleks olarak kıpırdayacaktır ama henüz sizin bunu hissetmeniz mümkün değil. Çok hızlı büyüdükleri için göbek bağına doğru çıkmış olan bağırsakları artık karın boşluğunun içine doğru çekilmeye başladı. Böbrekleri de mesaneye idrar süzmeye başlamıştır. Bu arada beyin hücreleri de hızla çoğalıyor ve sinir sistemi gelişiyor. Artık yüzü bütünüyle bir insan yüzüne benzer hale gelmiştir.

Rahminiz artık karnınızın alt kısmında belirgin olacak derecede büyümüştür. Eski elbiseleriniz sizi artık çok rahatsız hissettirmeye başlayacaktır. Ayrıca büyüyen rahminizin midenize baskı yapmasına bağlı olarak midenizde yanma hissi de bu dönemde artabilir. Bunun nedeni baskıya bağlı olarak mide asidinin yemek borusundan yukarıya doğru hareketlenmesidir. Öte yandan bulantılarınızda azalma başlayacak ve iştahınız yavaş yavaş geri gelecek.

1. Trimesterin Bitimi

Bebeğiniz bir erik (yaklaşık 7,4 cm boy ve 23 gr ağırlık) büyüklüğünde. Parmak izleri bebeğinizin parmak uçlarında şekilleniyor, damarları ve organları hala ince teninin içerisinde açıkça görülebiliyor ve vücudunun büyüklüğü başının büyüklüğünü yakalamaya başlıyor. Artık burun ve dudakları tamamen şekillenmiştir ve karmaşık yüz hareketleri yapabilmektedir. Yumuşak kemik dokuları artık yavaş yavaş sertleşmeye ve kemikleri belirginleşmeye başlamıştır.

Tebrikler. Hamileliğinizin 1. trimesteri (ilk üç aylık dönemi) tamamlandı. Artık 2. trimestere başlıyorsunuz. 2. trimester sizin açınızdan gebeliğin en rahat dönemi olacak. Vücudunuz gebeliğe uyum sağlamış durumda. Bulantı ve bitkinlik gibi ilk trimesterde sık görülen belirtiler kadınların çoğu için ikinci trimesterde ortadan kalkar. Ayrıca doğuma halen birkaç ay olmasına karşın, gögüsleriniz doğumdan sonraki ilk birkaç gün boyunca sütünüz akmaya başlamadan önce bebeğinizi besleyen, besleyici açıdan zengin bir sıvı olan kolostrum salgılamaya başlamış olabilir.

14. Hafta Bitimi

Artık bir kivi (yaklaşık 8,7 cm boy ve 43 gr ağırlık) büyüklüğünde olan bebeğiniz içinde bulunduğu amniyotik sıvıyı yutmaya başladı. Midesine giden bu sıvı böbrekleri yoluyla süzülerek idrar şeklinde atılır. Yani şimdiden her ne kadar kendisi için gerekli olan gıdaları plasentadan göbek kordonu yoluyla almakta ise de doğum sonrasına kendini hazırlamak için beslenme alıştırması yapmaya başladı. Artık, kollarının uzunluğu vücudunun geri kalan kısmına oranlandığında normal büyüklük düzeyine ulaşmıştır. Ayaklarının normal büyüklük oranına ulaşması ise biraz daha zaman alacak.

Gebeliğin altın dönemi olarak nitlendirilen ikinci trimesterdesiniz. Artık bulantı, halsizlik gibi rahatsızlıklarınız büyük ölçüde ortadan kalkmıştır veya çok yakında kalkacaktır. Ancak, karnınızın her iki tarafında da hareket ettiğinizde daha da şiddetlenen ağrılar hissetmeye başlayabilirsiniz. Ancak endişe etmeyin. Bu ağrılar tamamen normaldir ve rahminizin hızla büyümesinin ortaya çıkardığı baskıdan kaynaklanmaktadır. Bu arada göğüslerinizin salgılamaya başladığı kolostrum düzeyinde artış olabilir. Çamaşırlarınızı kirletecek derecede çok kolostrum salgılanması durumunda gögüs pedi kullanmaya başlayabilirsiniz.

15. Hafta Bitimi

Bir elma büyüklüğünde olan (yaklaşık 10,1 cm boy ve 70 gr ağırlık) bebeğinizin işitme duyusu gelişiyor. Şu andan tibaren kalp atışınızın rahatlatıcı sesini ve etraftan gelen sesleri duyabilir. Ayrıca ışığa karşı duyarlı hale gelmeye başlamıştır ve karnınızın etrafındaki parlak ışığı algılayabilir. Bebeğinizin başı incecik tüy gibi saçlarla kaplıdır ancak bu saçlar şayet bebeğiniz vaktinden önce gelmeye karar vermezse genellikle doğumdan bir süre önce dökülür. Bu hafta bebeğiniz sık sık hıçkırmaya başlamıştır. Ama siz bu hıçkırıkları ancak ilerleyen haftalarda küçük ritmik titreşimler şeklinde hissedebilirsiniz.

Karın bölgesinde cildinizde kaşıntı ve kuruma hissedebilirsiniz. Bu cildinizin gerilmesinden kaynaklanıyor. Kokusuz bir nemlendirici kremle bölgeye masaj yapmak sizi rahatlatacaktır. Ayrıca bazı kadınlarda bu dönemde vajinal pamukçuk da görülebilir. Pamukçuk oluşması durumunda tedavi için mutlaka doktorunuzla görüşmelisiniz. Yine bu dönemde burun tıkanıklığı veya burun kanaması gibi şikayetler görülebilir. Hormonal değişiklikler ve vücudunuzdaki artan kan basıncı burnunuzdaki kan damarlarına baskı uygulayarak kanamaya ve tıkanıklığa neden olabilir. Bu oldukça yaygın görülen ve normal olan bir durumdur. Yine de uzun sürmesi durumunda doktorunuza danışmayı ihmal etmeyin. Ayrıca dişetlerinizde kanama görülebilir. Yumuşak bir diş fırçası kullanmayı ve gebeliğiniz süresince arada bir diş muayenesine gitmeyi ihmal etmeyin.

16. Hafta Bitimi

Karnınızda küçük bir titreşim mi hissettiniz. Evet bu bebeğinizin hareketi olabilir. Hissetmediyseniz de endişe etmeyin. Çünkü aslında henüz bir avakado büyüklüğünde olan (yaklaşık 11,6 cm uzunluk ve 100 gr ağırlık) bebeğinizin hareketlerini hissedebilmek için hala erken bir vakit. Bebeğinizin sinir sistemi gelişmeye devam ediyor ve şu anda küçük kollarındaki kaslar yeterli esnekliğe ulaşmış durumda. Ellerini yumruk yapabilir, hatta göbek kordonunu tutup çekebilir. Küçük yüzünü görme imkanınız olsaydı, çiğneme hareketine veya kaş çatmaya benzeyen yüz ifadelerine tanıklık edebilirdiniz.

Muhtemelen hamileliğe alıştığınız için kendinizi bu dönemde çok daha rahat hissediyorsunuzdur. Daha az mide bulantısı, daha az ruh hali değişimi ve ışıldayan cildiniz genel bir rahatlama hissi sağlıyor. Ancak bu dönemde de rahatsız edici kramplar başlıyor. Eğer şanssız olan kadınlardan biriyseniz şiddetli bir kramp sizi aniden gece uykunuzdan uyandırabilir. Bu krampları önlemek için gün içerisinde bacaklarınıza, ayak bileklerinize ve ayaklarınıza hafifçe masaj yapmayı deneyebilirsiniz. Kramplar şiddetli ve sık tekrarlar hale gelmişse doktorunuzun tavsiyesiyle bu dönemde magnezyum takviyesi alma ihtiyacınız olabilir.

17. Hafta Bitimi

Bebeğiniz bir armut büyüklüğünde (yaklaşık 13 cm uzunluk ve 140 gr ağırlık). Bu noktadan önce, bebeğinizin başı bedenine oran olarak daha büyüktü. Ama şimdi, vücudu daha hızlı büyüyor ve başına kıyasla normal büyüklük oranına yaklaşmış durumda. Bebeğinizin iskeleti yumuşak kıkırdaktan kemiğe dönüşüyor. Göğüs kordonu daha güçlü ve daha kalın hale geliyor. Gözleri hareket edebilir ama göz kapakları hala kapalı ve 26. haftaya kadar da açılmayacak. Bu arada bebeğinizin artan ihtiyaçlarını karşılayabilmek için plasenta da büyümeye devam ediyor.

Enerji seviyeniz zirvede ve iştahınız açılmış durumda (en azından büyük çoğunluk için). Ancak yiyecekler konusunda seçici davranmalı ve mutlaka doktorunuzun önerilerini dikkate alarak beslenmelisiniz. Bu arada bu dönemde göz kuruluğu hissedebilirsiniz. Şayet böyle bir şikayetiniz olursa reçetesiz satılan gözyaşı damlası kullanabilirsiniz. Ayrıca geçmişte hiç olmadığı halde bu dönemde horlamaya başlayabilirsiniz (eşiniz bu konuda şaka yapmıyor). Bu dönemde horlama hormonlardaki artışa bağlı olarak sık görülen bir durumdur. Ayrıca karında gurultu, mide ekşimesi ve ara sıra kısa süreli başağrıları olması bu dönemde karşılaşılabilecek normal durumlardır.

18. Hafta Bitimi

Bel ağrısından muzdarip olabilirsiniz. Ama bebeğinizin hareketlerini hissetmeye başlamanın mutluluğu size bunu unutturacak. Artık bir dolmalık biber büyüklüğünde olan (14,2 cm boy ve 190 gr ağırlık) bebeğinizin dönme, yuvarlanma, tekmeleme ve yumruklama gibi hareketlerini hissetmeye başlayabilirsiniz. Ayrıca sadece ona ait olan el ve ayak parmak izleri de oluşmuş durumda. Bebeğiniz şu anda etrafındaki sesleri çok rahat duyabilir, hatta müzik veya yüksek sese karşı hareketlenerek tepki verebilir. Ayrıca doğduğunda onu sakinleştirecek olan ve beyaz gürültü (white noise) olarak adalandırılan saç kurutma makinesi sesine benzeyen sesi şu anda rahmin içerisinde duymaktadır. Doğumdan sonra bu sesle rahatlamasının ve anne babası seslendiğinde diğer kişilerin seslenmesine kıyasla daha net tepki vermesinin nedeni bu haftadan itibaren rahminizde bu sesleri duymaya alışmış olmasıdır.

Artık bir kavun büyüklüğüne ulaşmış olan rahminiz vücudunuzun ağırlık merkezinin değişmesine neden olarak belinizin alt kısmına baskı yapıyor. Ayrıca hamilelik hormonları da kaslarınızın zayıflamasına neden oluyor. Bütün bunlar şu anda yaşamakta olduğunuz bel ağrısının nedenleri. Yumuşak yatak kullanmak, masaj ve ılık su içerisinde egsersiz yapmak rahatlamanıza katkı sağlayabilir. Vücudunuz bebeğinizin de ihtiyaçlarını karşılamak için fazla sıvı biriktirmeye başladığından ayaklarınız ve ayak bileklerinizde şişme de olabilir. Uzun süre ayakta durmaktan da uzun süre hareketsiz oturmaktan da kaçınmalısnız.

19. Hafta Bitimi

Bebeğinizin görünümü şu anda peynirle kaplı bir mangoya (yaklaşık 15,3 cm boy ve 240 gr ağırlık) benziyor. Bu görünümün nedeni bebeğinizin büyüme atağı ve buna bağlı olarak cildini kaplayan verniks kazeoza adı verilen balmumu benzeri yağlı beyaz katmandır. Bu katman bebeğinizin cildini etrafındaki amniyotik sıvıdan korumaktadır. Bu madde olmasaydı doğduğunda bebeğinizin cildi buruşuk olurdu. Artık diş etlerinin içerisinde hem süt dişleri hem de onların altında yer alan kalıcı dişlerine ait diş tomurcukları oluşmuş durumdadır.

Vücudunuzda artan kan akışı nedeniyle, ortam sıcaklığını daha yüksek hissedebilir ve terleyebilirsiniz. Daha ince giyinin ve bol su için. Ayrıca iştahınız iyice açılmış durumda. Mutfağa turlarınızı sıklaştırmış olabilirsiniz. Bu dönemde abur cuburları evden uzak tutun ve mutfağınızı mutlaka besleyici değeri yüksek sağlıklı gıdalarla doldurun. Karnınız gelecek haftalarda daha da hızlı büyümeye başlayacak. Artan baskıyla birlikte kasık ağrıları yaşayabilirsiniz. Çok şiddetli ve sık tekrarlamadığı sürece bunlar normaldir. Ayrıca derinizde de bazı değişiklikler hissedebilirsiniz. Avuç içlerinizde kızarma ve ve vücudunuzun çeşitli bölgelerinde koyu renkli cilt lekeleri oluşabilir. Bunların tamamı artan östrojen hormonu düzeyinden kaynaklanan geçici durumlardır ve doğumdan sonra genellikle tamamı kaybolur.

20. Hafta Bitimi

Yolun yarısını tamamlayan bebeğiniz yaklaşık bir muz büyüklüğüne ulaştı (yaklaşık 25,6 cm uzunluk ve 300 gr ağırlık). Koruyucu verniks kazeoza katmanı altında bebeğinizin cildi kalınlaşmakta ve yeni tabakalar geliştirmektedir. Saç ve tırnakları büyümeye devam etmektedir. Bebeğiniz bu dönemde daha fazla sıvı yutmaktadır ve bu onun gelişmekte olan sindirim sistemi için faydalı bir durumdur. Ayrıca, siyah, yapışkan bir atık olan mekonyum üretmektedir. Bu madde şu anda bağırsaklarında birikmektedir ve doğum sonrasında yaptığı ilk kakayla bağırsaklarından atılacaktır. Bebeğinizin bulunduğu pozisyona göre bazen zor olsa da genellikle bu dönemde ultrasonda cinsiyeti doktorlar tarafından görülebilmektedir. Eğer hala cinsiyetini öğrenemediyseniz çok büyük ihtimalle bir sonraki doktor randevusunda cinsiyeti belli olacaktır. Eşinizi buna ikna etmek biraz zor olsa da bebek için alışverişe başlama vakti geldi.

Tebrikler yolu yarıladınız. Artık rahminizin üst kısmı karnınızla aynı hizaya ulaşmıştır. Hamileliğin başlangıcından bu yana yaklaşık 5 kilo almış olabilirsiniz. İzleyen haftalarda her hafta yaklaşık yarım kilo alabilirsiniz. Ancak şu ana kadar aldığınız kilo miktarına göre bundan sonra alacağınız kilo miktarını nasıl dengeleyebileceğiniz noktasında mutlaka doktorunuzdan fikir almalısınız. Ayrıca demir eksikliği konusunda da doktorunuzun tavsiyelerine uygun hareket etmelisiniz. Hamilelik süresince vücudunuz artan kan basıncına uyum sağlamak ve büyüyen bebeğiniz ve plasentanın ihtiyacını karşılamak için daha fazla demire gereksinim duyar. Dengeli beslenmeyle genellikle ihtiyacınız olan demiri karşılayabilirsiniz ancak bazı durumlarda demir takviyesi alma gereği de ortaya çıkabilir.

21. Hafta Bitimi

Büyüme hızı giderek artan bebeğiniz artık bir havuç büyüklüğünde (yaklaşık 26,7 cm uzunluk ve 360 gr ağırlık). Amniyotik sıvıyı yutmaya başladığından yediğiniz herşeyin tadına bebeğiniz de varmaya başlamıştır. Bu onun tat duyusunu geliştirmektedir. Bağırsakları yuttuğu amniyotik sıvıdan küçük miktarda şekeri sindirebilecek derecede gelişmiştir. Yine de halen beslenmesinin en önemli kaynağı plasentadan göbek kordonu yoluyla geçen doğrudan sizden aldığı gıdalardır. Bebeğiniz giderek güçlenmektedir ve şu anda günde ortalama 200 kez hareket etmektedir. Karnınızda zaman zaman düzenli, ritmik bir hareket hissedebilirsiniz. Bu bebeğinizin hıçkırığıdır. Ayrıca bebeğinizin kaşları ve göz kapakları gelişimini tamamlamıştır. Yüzü artık doğduğunda kucağınıza alacağınız haline büyük ölçüde benzer durumdadır.

Şu anda muhtemelen gebeliğin en rahat dönemlerini geçiriyor olabilirsiniz. Karnınız henüz çok fazla büyümemiştir ve gebeliğin ilk dönemlerinde görülen rahatsız edici durumlar ortadan kalkmıştır. Eğer iyi ve enerjik hissediyorsanız bunun tadını çıkarın. Çünkü ilerleyen günlerde, özellikle de üçüncü trimesterde şikayetleriniz artmaya başlayacak. Şu anda sıkıntı ettiğiniz şeyler belki vücdünüzün bazı bölgelerinde çıkan cilt lekeleri olabilir. Vücudunuzun artan yağ üretimine bağlı olarak akneler de görülebilir. Her ne kadar lekelerinizi ortdan kaldırmayacak olsa da cildinizin kuruluğunu gidermek için kakao yağı kullanabilirsiniz. Ayrıca bu dönemde yüzme, düşük tempoda yürüyüş gibi kendinizi fazla zorlamadan yapacağınız egzersizler de formda kalmanızı sağlayacaktır.

22. Hafta Bitimi

Şu anda bir patlıcan büyüklüğünde (yaklaşık 27,8 cm uzunluk ve 430 gr ağırlık) olan bebeğinizin hareketleri rastgele hareketler olmayıp motor becerilerini ve koordinasyonunu geliştirmek amacına yöneliktir. Beyin ve sinir sistemi tat alma ve dokunma duyularının ortaya çıkmasını sağlayacak düzeyde gelişmiştir. Saçları büyümeye devam etmekle birlikte henüz renk pigmentleri oluşmadığından beyaz renktedir. Bebeğinizin cildi pembe-kırmızı arası yarı saydam renktedir ve buruşuktur. Kolları ve bacaklarının uzunluğu vücuduna orantılı hale gelmiştir ancak halen çok küçüktür. Doğumda ulaşacağı kilonon henüz yaklaşık 7'de 1'i ağırlığındadır.

Aldığınız ekstra kilo artmaya başladığından artık yüksek topuklu ayakkabıları kullanmaktan kaçınmalı, alçak ve geniş topuklu ayakkabılar giymeyi tercih etmelisiniz. Uzun süre aynı konumda durmak veya oturmak yerine daha sık konum değiştirmek ve biraz daha hareketli olmak daha iyi hissettirecektir. Giderek artan iştahınızı bu haftalarda düşük kalorili fakat besleyici değeri yüksek olan atıştırmalıklarla geçiştirmeniz daha uygun olacaktır. Aldığınız her gıdanın artık bebeğinize de ulaştığını ve bebeğinizin bu aşamada fazla kaloriye değil besleyici gıdalara ihtiyaç duyduğunu unutmayın. Bu haftadan itibaren vücudunuzdaki artan sıvı düzeyine bağlı olarak ellerinizde ve ayaklarınızda şişme oluşmaya başlayabilir.

23. Hafta Bitimi

Bir mango büyüklüğüne (yaklaşık 28,9 cm uzunluk ve 500 gr ağırlık) ulaşan bebeğiniz artık bütünüyle minyatür bir insan görünümündedir ve güvenli, sıcak ve rahat yuvasında taklalar atarak oynamaktadır. Artık seslere ve hareketlere bütünüyle duyarlıdır. Eğer karnınıza hafifçe bastırarak parmağınızı sağa sola oynatırsanız bebeğinizin buna karşılık verdiğini görebilirsiniz. Ayrıca etrafındaki sesleri de duymaktadır. Bu dönemlerde onunla ne kadar çok konuşursanız doğduğunda anne babasının sesine o kadar çok aşina olacak ve onların seslerini diğer insanların seslerinden ayırt edebilecektir. Hareketleri günlük bir rutine girmiştir. Genellikle günün belli saatlerinde uyuyup belli saatlerinde de çok hareketli olacaktır. Siz de artık giderek güçlenen bu el ve ayak hareketlerini çok rahat hissedebilirsiniz. Narin, saydam ve kırmızı derisi izleyen haftalarda yağ biriktirmeye başlayacak ve kalınlaşarak güçlenecektir.

Ayak bileklerinizin ve ayaklarınızın önümüzdeki haftalarda ve aylarda özellikle de günün ilerleyen saatlerinde şişmeye başladığını fark edebilirsiniz. Kan dolaşımını hızlandırmak için egzersiz yapmaya ve rahat ayakkabılar giymeye özen gösterin. Aniden karnınızın tam ortasında yukarıdan aşağıya doğru uzanan koyu renkli bir çizgi farkettiyseniz gebelik çizgisine (linea negra) merhaba deyin. Aslında bu çizgi hep oradadır ama hormon düzeylerindeki değişim dolayısıyla bu haftalardan itibaren rengi koyulaştığından artık farkedilir hale gelmiştir. Endişe etmeyin çünkü bu çizginin görülmesi normaldir ve doğumdan sonra hormonların normal düzeye gerilemesiyle kendiliğnden ortadan kalkacaktır.

24. Hafta Bitimi

Artık bir mısır koçanı büyüklüğünde (yaklaşık 30 cm uzunluk ve 600 gr ağırlık) olan bebeğiniz derin nefesler alıp vererek kendini solunuma hazırlamaya başlamıştır. Düzenli olmamakla birlikte bu nefes hareketleri akciğerlerinin gelişimi için son derece önemlidir. Her ne kadar halen oksijen ihtiyacının tamamını plasenta yoluyla alıyor olsa da bebeğinizin akciğerleri sürfaktan üretme yeteneğini kazanmaya başlamıştır. Sürfaktan soluk verdiğimizde boşalan akciğerlerimizdeki hava keseceklerinin büzüşerek birbirlerine yapışmasını önlemek suretiyle düzgün solunum yapmamızı sağlayan bir maddedir. Vücudun dengesini kontrol eden iç kulak artık tamamen geliştiğinden, bebeğiniz amniyotik sıvı içerisinde yüzerken baş aşağı olduğu durumla düz olduğu durumun farkını hissedebilir.

Doğum tarihine yakınlaştıkça uykunuzun bölünmesi ve uyuyamama şikayetleri artabilir. Kaygı, sık idrara çıkma, mide ekşimesi, bacak krampları gibi nedenlerle uykunuz sık bölünmeye başlamış olabilir. Ancak rahat bir uyku uyumak ve yeterince dinlenebilmek bebeğinizin gelişimi için son derece önemlidir. Rahat bir uykuya geçiş için ılık bir duş, rahatlatıcı bir müzik, bir bardak bitki çayı ve rahatlatıcı bir kitap yardımcı olacaktır. Ayrıca doktorlar bu dönemlerde plasentaya olan kan akışının kısıtlanmaması için yüz üstü veya sırt üstü uyumak yerine yan üstü uyumayı önermektedir. Eğer yan üstü uyumakta zorlanıyorsanız ağırlaşan karnınızın baskısını azaltmak için ayaklarınızın arasına bir yastık koyarak uyumayı deneyebilrsiniz.

25. Hafta Bitimi

Bebeğiniz artık amniyotik sıvı içerisinde serbestçe yüzemeyecek kadar büyüktür (yaklaşık 34,6 cm uzunluk ve 660 gr ağırlık). Bununla birlikte halen her yöne hareket edebilir, takla atabilir ve doğum öncesi ulaşacağı kilonun henüz dörtte birine bile ulaşamamıştır. Önümüzdeki bir aylık süre bebeğinizin beyin gelişiminin en hızlı olacağı dönemdir. Bu dönemde omega 3 yağ asitleri açısından zengin olan ceviz, balık, yumurta ve doğal yemle beslenmiş dana eti gibi yiyeceklerle beslenmeye özen göstermeniz bebeğinizin beyin gelişimine katkı sağlayacaktır.

Artık eskisi kadar rahat hareket edemediğinizi farketmiş olmalısınız. Bebeğinizin hızlı gelişim evresine girmesiyle karnınızın büyümesi de hızlanmıştır. Hızlı kilo almaya başladığınız bu dönemde doktorunuzun önerileri doğrultusunda hem bebeğinizin ihtiyaçlarını karşılayabilecek hem de gereksiz kilo almanıza neden olmayacak özel bir diyet uygulamanız son derece önemlidir. Bu dönemlerde de hafif egzersizler yapmaya devam edebilirsiniz. Ancak artık daha dikkatli davranmalı ve herhangi bir ağrı hissettiğinizde egzersizi bırakmalısınız. Bu dönemde aşerme düzeyinizde de artış olabilir. Bel ağrılarında da artış olması normaldir. Yumuşak yastık kullanmak, su içerisinde hafif egzersizler yapmak, ağır şeyler (hatta mümkünse herhangi bir şey) kaldırmaktan kaçınmak ve masaj yaptırmak belinize olan baskının etkilerini hafifletecektir.

2. Trimesterin Bitimi

Bir kabak büyüklüğüne ulaşan bebeğinizin (yaklaşık 35,6 cm uzunluk ve 760 gr ağırlık) iki ön alın kemiği arasındaki açıklık (resimdeki koyu çizgi) artık neredeyse tamamen kapanmıştır. Sol ve sağ taraftaki kemikler baş ve beyinin büyümeye devam etmesine izin verecek kadar küçük bir aralık kalacak şekilde birbirlerine yaklaşmıştır. Bıngıldak olarak adlandırılan bu boşluk doğumdan sonra da bebeğin beyin gelişiminin devam edebilmesi için yaklaşık iki yaşına gelinceye kadar tam olarak kapanmayacaktır. Bu haftaya kadar kapalı olan bebeğinizin gözleri artık açılmak üzeredir. Kirpikleri büyümeye başladığı gibi başındaki saç miktarı da artmaktadır. Bebeğinizin cildi şu anda narin ve buruşuk olsa da, üçüncü trimester süresince yağ ile dolarak kalınlaşacak ve doğum sonrasındaki görünümüne kavuşacaktır.

Tebrikler! Gebeliğin altın çağı olan 2. trimesteri tamamlamış durumdasınız. Artık sizi biraz daha zor günler bekliyor olacak. Ancak bebeğinizi kucağınıza alacağınız tarihin yakınlaşmış olmasının heyecan ve mutluluğu bu zorluklara değer. Şu anda da kramp, baş ağrısı, şişmiş ayaklar veya hazımsızlık gibi şikayetlerden muzdarip olabilirsiniz. Düzenli egzersizler ve dinlenme için yeterli zaman ayırmaya dikkat ederseniz bu şikayetleriniz hafifleyecektir.

27. Hafta Bitimi

Bir karnabahar büyüklüğünde olan bebeğinizin (yaklaşık 36,6 cm uzunluk ve 875 gr ağırlık) yüzünde şu anda mutsuz bir ifade olabilir. Bebeğiniz şu an rahminizde garip ve komik görünen yüz ifadeleri takınmaya başlamıştır. Adeta doğumdan sonra ihtiyaçlarını ve duygularını anlatmak için kullanacağı bir araç olacak olan her türlü yüz ifadelesinin ön hazırlık çalışmalarını yapmaktadır. Bebeğiniz şu anda dünyaya gelmiş olsa (elbette küvezde solunum desteği ve yoğun bakım ile) makul düzeyde hayatta kalabilme şansı bulunacak kadar gelişmiş durumdadır. Küvez olmadan hayatta kalabilmesi için akciğerlerinin, karaciğerinin ve bağışıklık sisteminin halen olgunlaşmaya ihtiyacı vardır. İzleyen haftalar süresince bu gelişim süreci adım adım tamamlanacak ve her geçen gün bebeğiniz doğuma daha hazır hale gelecektir.

Vücudunuz şu anda içgüdüsel olarak (kendiliğinden) bebeğinizi beslemekte ve korumaktadır ancak yeni doğan bir bebeğin bakımı içgüdüsel olarak sahip olduğumuz bir yetenek olmayıp sonradan öğrenilmesi gerekir. Doğum sonrası bebek bakımı için şimdiden kendinizi yetiştirmeye başlmanızda fayda vardır. Özellikle de eğer ilk doğumunuz olacaksa doğum ve bebek bakımı hakkında ne kadar çok şey öğrenebilirseniz kendinizi o kadar doğuma hazır ve rahatlamış hissedersiniz.

28. Hafta Bitimi

Amniyotik sıvı bu dönemlerde en yüksek seviyesine ulaşmıştır ve bir marul büyüklüğünde olan bebeğiniz (yaklaşık 37,6 cm uzunluk ve 1 kg ağırlık) halen rahatça hareket edebilmek için yeterince alana sahiptir. Günde birkaç kez duruş pozisyonunu değiştirebilir. Bebeğinizin beyin kıvrımları gelişmeye ve büyümeye devam etmektedir. Ayrıca, derisi yağ katmanları biriktirmeye va saçları uzamaya devam etmektedir. Bebeğiniz artık uykusunda rüya görmeye de başlamıştır. Bebeğinizin iskeleti de form değiştirmeye başlamıştır. Kıkırdak dokuya sahip kemikler yavaş yavaş sertleşerek yumuşak kemik yapısına dönüşmektedir. Bu kemikleşme süreci doğuma kadar devam edecektir.

Bu dönemlerde mesane ve bağırsaklarınız sizi çok huzursuz hissettirebilir. Rahatlayın ve bu baskıyı azaltmak için ılık bir duş almayı deneyin. Hem fiziksel rahatsızlıklarınızı hafifletmenize yardımcı olmak hem de ev işlerinin yükünü üstlenmek açısından eşinizin desteğinin çok önemli olduğu bir döneme girmiş bulunmaktayız. Siz ihtiyaç duyduğunuzu düşündüğünüz kadar mutlaka dinlenebilmeli ve sağlıklı beslenmeye devam etmelisiniz. Tabi bu durumda yükünüzü hafifletmek baba adayına düşmektedir.

29. Hafta Bitimi

Artık bir bal kabağı büyüklüğünde olan bebeğiniz (yaklaşık 38,6 cm uzunluk ve 1,2 kg ağırlık) ayaklarını bazen yüzünün önüne kadar kaldırırken bazen de aşağı uzatabilir. Dolayısıyla, bebeğinizin sizi bir taraftan tekmelemesi başının diğer tarafta olduğu anlamına gelmez. Bebeğiniz artık güçlenmeye başlamıştır ve önceki haftalarda çok hafif hissedebildiğiniz hareketleri yerini nefesinizi kesebilecek yumruk ve tekmelere bırakmıştır. Bebeğiniz doğuma kadar boy olarak artık fazla uzamayacak olsa da ağırlık olarak kilosu yaklaşık mevcut ağırığının 3 katına kadar çıkacaktır. Yağ biriktirip tombullaştıkça da rahim içerisindeki hareket alanı azalmaya başlayacaktır. Ancak halen rahatlıkla takla atabilecek kadar hareket alanı vardır.

İlk trimesterden aşina olduğunuz mide ekşimesi ve kabızlık şikayetleri tekrar başlamış olabilir. Ayrıca büyüyen rahminiz de basura (hemoroid) neden olabilir. Makat bölgesindeki şişen kan damarlarından kaynaklanan basur gebelikte sık görülen bir şikayettir. Temel nendeni kabızlık olan bu şikayetin etkisini beslenmenizde lif açısından zengin olan yiyeceklere ağırlık vererek hafifletebilirsiniz. Kaşıntılı veya ağrılı basur durumunda ılık su içinde yirmi dakikayı geçmemek kaydıyla oturma banyoları da iyi gelecektir. Daha ciddi durumlarda mutlaka doktorunuza danışmalısınız. Hamilelikte ortaya çıkan basur rahatsızlıkları genellikle doğumdan sonraki birkaç hafta içerisinde kendiliğinden ortadan kalkmaktadır.

30. Hafta Bitimi

Artık bir beyaz lahana büyüklüğünde olan bebeğiniz (yaklaşık 39,9 cm uzunluk ve 1,3 kg ağırlık) giderek yüksek tonlarda rahminize ulaşan seslere bütünüyle duyarlı hale gelmiştir. Rahim içerisinde duyduğu sesler, sizin denizde yüzerken başınız suyun içerisindeyken duyduğunuz seslere benzer şekildedir. Bebeğiniz bu haftalarda hızlı bir şekilde kilo almaya ve yağ biriktirmeye devam etmektedir. Biriktirdiği yağ dokusu doğduğunda vücudunun sıcak kalmasını sağlayacaktır. Beyni de her geçen gün gelişmekte ve oluşturduğu kıvrım ve çukurlarla tam bir insan beyni görünümüne yakınlaşmaktadır. Ve artık kendi vücut ısısını ayarlabilecek kadar zeki olan bebeğiniz şu ana kadar vücudun sıcak kalmasına yarayan ancak artık ihtiyaç duymadığı lanugo adı verilen derisi üzerindeki tüyleri dökmeye başlayacaktır. Bu renksiz tüylerin tamamı genellikle doğuma kadar dökülecektir. Bazı durumlarda doğum esnasında bir miktar kalmış olsa dahi bu tüyler de doğumdan sonraki bir iki hafta içerisinde dökülmektedir.

Bu günlerde mide ekşimesinden dolayı göğsünüz alev almış gibi hissedebilirsiniz. Mide ekşimesi en yaygın ve can sıkıcı gebelik rahatsızlıklarından biridir. Sizi doğum esnasında bebeğin rahat gelmesi için hazırlayan kas gevşetici hormonlar ne var ki aynı zamanda yemek borunuzun kaslarının da gevşemesine ve buna bağlı olarak mide asitlerinin soluk borunuzdan boğazınıza doğru yükselmesine neden olmaktadır. Yemeklerden sonra şekersiz sakız çiğnemek tükürük salgısını artıracağından mide ekşimesinin etkisini hafifletebilecektir. Ayrıca öğünlerinizde mide asidini düzenleyici etkisi olan bademe yer açmanız da işe yarayacaktır.

31. Hafta Bitimi

Artık bir hindistan cevizi büyüklüğünde olan bebeğiniz (yaklaşık 41,1 cm uzunluk ve 1,5 kg ağırlık) amniyotik sıvıya günde yaklaşık olarak birkaç bardak kadar idrar çıkarmaktadır. Ayrıca günde birkaç kez tamamen yenilenen amniyotik sıvıyı yutarak sindirim sistemini hazırlamaktadır. Amniyotik kesede fazla su birikmesi bebeğinizin normal düzeyde sıvı yutmadığına işaret eder. Öte yandan amniyotik kesede yetersiz sıvı kalması da bebeğinizin düzenli olarak idrar yapmadığına, dolayısıyla böbrekler veya idrar yoluyla ilgili bir problem olabileceğine işaret eder. Bu nedenle doktorunuz her ultrason ziyaretinizde amniyotik sıvının düzeyini ölçmektedir. Bebeğinizin gelişmeye devam eden beyni artık bilgiyi işlemekte ve 5 duyusuyla da sinyaller alıp bunları değerlendirebilmektedir. Ayrıca, artık daha belirgin uyanıklık ve dinlenme kalıpları geliştirdiğini ve dinlenme ve uyku süresinin artmaya başladığını hissedebilirsiniz.

Doğumun yaklaşmakta olduğunun bir ön habercisi olarak rahim kaslarınızda seyrek görülen ve genellikle 30 saniyeyi aşmayan kısa süreli hafif kasılmalar başlamış olabilir. Şu anda bu kasılmalar ağrısızdır. Ancak ağrısız dahi olsa şayet bu kasılmalar sık tekrarlamaya başlamışsa, bu durum erken doğum sinyali olabilir. Eğer bir saat içerisinde dörtten fazla kasılma oluyorsa veya erken doğum sinyali olarak değerlendirilebilecek vajinal akıntıda artış veya sulanma gibi belirtiler varsa doktorunuzu mutlaka aramalısınız. Rahminiz büyüdükçe sakarlaşmış ve dengenizi kaybediyor gibi hissedebilirsiniz. Bu durum büyüyen rahminizin yarattığı baskıdan ve vücudunuzun ağırlık merkezinin değişmiş olmasından kaynaklanmaktadır. Ani hareketler yapmamaya ve araçlara binip inerken dikkatli olmaya özen göstermelisiniz.

32. Hafta Bitimi

Bir çin lahanası büyüklüğüne (yaklaşık 42,4 cm uzunluk ve 1,7 kg ağırlık) ulaşmış olan bebeğiniz doğuma kendini hazırlamak için bol bol pratik yapmaktadır ve şu an doğması durumunda (elbette ki küvez desteğiyle) hayatta kalma şansı oldukça yüksektir. Artık o kadar büyümüştür ki hareket alanı iyice kısıtlanmıştır. Halen ittirme ve tekmeleme gibi hareketler yapabilir. Ancak doğum pozisyonunu almak için yapacağı son dönüşten sonra artık pozisyon değiştirme imkanı kalmayacaktır. Bazı anneler doğum pozisyonuna geçiş anını hissedebilmektedir. Bu geçiş gerçekleşirken rahimde bir ağırlık ve belli bir süreliğine kasılmalar hissedilebilir. Bebeğiniz başı aşağıda ve yüzü sırtınıza dönük olan normal doğum pozisyonunu aldığında rahminizin üst tarafındaki baskı azalacak ve bu sizi oldukça rahtlatacaktır. Başaşağı ve yüzü vücudunuzun ön tarafına dönük durumdaysa bu ters pozisyonda olduğu ve şayet bu pozisyonda kalırsa doğumun biraz daha zor olabileceği anlamına gelir. Çok seyrek görülmekle birlikte başı yukarıda pozisyonda kalması durumunda ise rahminizin üst kısmındaki baskı doğuma kadar artarak devam edecek ve normal doğum çok daha zorlu ve riskli olacaktır.

Vücudunuz kendini doğuma hazırlamaya devam etmektedir. 15-30 saniyeyi aşmayan ve seyrek tekrarlayan rahim kasılmaları vücudunuzun hazırlık sürecinin doğal bir parçasıdır. Yavaşlayan metabolizmanız da bu dönemlerde şişkinlik hissine neden olabilir. Doktorunuzun tavsiye ettiği gebelik diyetine devam etmeli ve kabızlığı önlemek için bol sıvı almaya özen göstermelisiniz. Karnınız artık o kadar büyüktür ki çoraplarınızı giymekte zorlanabilirsiniz. Eşinizin desteğine artık giderek daha çok iytiyaç duyacağınız bir dönemdesiniz.

33. Hafta Bitimi

Artık bir ananas büyüklüğünde (yaklaşık 43,7 cm uzunluk ve 1,9 kg ağırlık) olan bebeğiniz akciğerlerinin doğumdan sonra solunum için yeterli olacağı düzeye hızla yakınlaşmaktadır. Erken doğması durumunda halen solunum desteğine muhtaç olmakla birlikte bebeğiniz bu dönemde solunum egzersizleri yaparak ciğerlerinin yeterli seviyeye ulaşması için kendini hazırlamaktadır. Doğumdan önceki son birkaç haftası içerisinde olan bebeğinizin beyninde gelişen milyarlarca nöron rahim içerisindeki ortamı tanımasına yardımcı olmaktadır. Bebeğiniz etrafı dinleyip hissedebilmekte, hatta kısmen de görebilmektedir. Bebeğinizin gözleri ışığı algılayabilmekte ve gözbebekleri ışık düzeyine göre büyüyüp küçülebilmektedir. Ayrıca doğumdan sonra vücut ısısını koruyabilmesini sağlayacak olan yağ biriktirme ve hızla kilo alma süreci de devam etmektedir.

Geceyarısı idrara kalkma, bacak krampları, mide ekşimesi ve basketbol topu büyüklüğündeki rahminizle uykunuzu alabilmenin çok zor olduğunda tereddüt yok. Doğumun yakınlaşmasının verdiği kaygı, sürekli doğuma hazırlık için yapılması gerekenleri düşünmek gibi durumların da etkisiyle hamile kadınların üçte ikisi, üçüncü trimester uyuyamama hastalığı olarak adlandırılan bu duruma düşmektedir. Ancak hem kendiniz hem de bebeğiniz için daha fazla dinlenebilmeniz gerekiyor. Ayrıca unutmayın ki doğumdan sonra çok daha fazla uykusuz kalacağınız geceler olacak. O yüzden bu dönemde ne kadar dinlenebilirseniz o kadar iyi. Yatmadan önce sütlü bir içecek için ve kendinizi dinlenme moduna alın. Ayrıca çay, kahve ve çikolatada bulunan ve uykusuzluğa neden olan kafeinden kaçının.

34. Hafta Bitimi

Bir bal kavun büyüklüğüne (yaklaşık 45 cm uzunluk ve 2,1 kg ağırlık) ulaşan bebeğinizin yüz hatları artık bütünüyle belirginleşmiştir. Yandaki yakın çekim resimde bebeğin dudak yapısı ve hafifçe aralanmış göz kapakları net bir şekilde görülmektedir. Bebeğiniz bir yandan da kemiklerinin sertleşmesi için vücudunuzdan kalsiyum almaktadır. Şayet bebeğinizin ihtiyacını karşılayacak düzeyde kalsiyum takviyesi almazsanız bebeğiniz gerekli kalsiyumu doğrudan doğruya sizin iskeletinizden alacaktır. Gebelikte kemik erimesi gibi sorunlarla karşılaşmamak için mutlaka yeterli düzeyde kalsiyum almalı, gerekiyorsa kalsiyum takviyesi kullanmalısınız. Artık bebeğiniz çok büyük ihtimalle doğum pozisyonunu almıştır. Doktorunuzdan bebeğin pozisyonuna göre sürecin geri kalanının nasıl devam edeceği konusunda bilgi isteyebilirsiniz.

Bu günlerde görüşünüzde bir bulanıklaşma olabilir. Bu artık gözlerinizin de gebelik hormonlarına yenik düştüğünün bir göstergesidir. Ayrıca sadece görüşünüzde bir zayıflama olmakla kalmayıp gözlerinizde kuruluk ve yanma hissi de oluşmuş olabilir. Endişe etmeyin, bu durumların tamamı gebelik hormonları kaynaklıdır ve hamilelikten sonra ortadan kalkacaktır. Gebelik ilerledikçe hormonların kan akışını hızlandırmasına bağlı olarak vajinal akıntılarda da bir artış olması normaldir. Akıntının kıvamında aşırı sulanma veya kanlı gelmesi gibi bir durum olmadığı sürece endişe etmenize gerek yoktur.

35. Hafta Bitimi

Bir kış kavunu büyüklüğünde (yaklaşık 46,2 cm uzunluk ve 2,4 kg ağırlık) olan bebeğinizin beyni hızla gelişmeye devam etmektedir. Yandaki ultrason resminde beyin dokusu üzerindeki katmanlı yapının gelişerek nasıl kıvrımlar ve oluklara dönüştüğü açıkça görülmektedir. Öte yandan hem beynin hızlı gelişimine imkan vermek hem de doğum esnasında bebeğin doğum kanalından kolay gelmesini sağlamak amacıyla bebeğinizin beynini çevreleyen kafatası halen yumuşaktır. Artık akciğerleri hariç bütün organları herhangi bir destek olmadan tam fonksiyon görebilecek durumdadır ve doğuma hazırdır. Kalan haftalarda ise akciğerlerini geliştirmeye ve yağ biriktirerek hızlı kilo almaya devam edecektir. Hareket alanı iyice kısıtlandığı için artık takla atma imkanı yoktur. Ancak giderek güçlendiği için itme ve tekmeleme gibi harektlerinin şiddeti de artmaktadır.

İçinizde büyümeye devam eden bebeğinizle aranızda şimdiden oluşmuş olan sıkı duygusal bağ artık yaklaşmakta olan doğumdan sonra artarak devam edecektir. Bu sıkı bağ bebeğinizi koruma içgüdüsüyle hareket etmenizi sağlamakta, gebeliğin beraberinde getirdiği fiziki güçlüklere katlanmanızı kolaylaştırmaktadır. Bebeğiniz artık doğum pozisyonunu alıp başaşağı durduğundan (çok büyük ihtimalle bu pozisyonda olması beklenir) mesanedeki baskı yoğunlaşarak artmaktadır. Hatta hapşırırken, öksürürken veya gülerken dahi idrar kaçırabilir ve çok sık idrara çıkma ihtiyacı hissediyor olabilirsiniz. Ancak bu durum sizi bol sıvı almaya devam etmekten alıkoymamalıdır. Leğen kemiği kaslarınızı güçlendirmek için Kegel egzersizi olarak adlandırılan egzersizleri yapmayı deneyebilrsiniz.

36. Hafta Bitimi

Bir marul büyüklüğünde (yaklaşık 47,4 cm uzunluk ve 2,6 kg ağırlık) olan bebeğiniz artık başaşağı pozisyonda olduğundan ve başı doğum kanalına yakın olduğundan ultrasonda net görüntüsünü elde etmek güçleşmiştir. 38. haftaya kadar tam olgunlaşmayacak olan akciğerleri haricindeki tüm organları doğuma hazırdır. Bebeğinizin vücudu halen verniks kazeoza adı verilen derisininin buruşmasını önleyen tabakayla kaplıdır. Bu tabaka bazen doğuma bir hafta kala ortadan kalkmakta bazen ise doğumdan sonra dahi bebek bu tabakayla kaplı olmaktadır. Fazla alanı kalmasa da bebeğiniz halen hissedebileceğiniz hareketler yapmaktadır. Eğer bebeğinizin harektlerinde normal düzeninden daha uzun süreli bir duraklama hissederseniz mutlaka doktorunuzu aramanız gerekmektedir.

Artık hastane çantanızı hazırlamış olmanız gerekiyor. Beklenen yolcu her an gelmeye karar verebilir. Bu haftadan itibaren artık haftada bir doktor muayenesi yaptırmanız gerekmektedir. Rahim kasılmalarının sıklaşması ve daha ağrılı hale gelmesi, rahimde açılmanın başlaması gibi durumların mutlaka doktorunuz tarafından düzenli olarak takip edilmesi gerekmektedir. Bebeğinizin artık rahmin alt kısmına iyice yerleşmesiyle, mide ekşimesi ortadan kalkmış olabilir ancak bu durumda da kasıklarınızdaki baskı artmıştır ve kasık ve kalça ağrısı hissetmeye başlamış olabilirsiniz.

37. Hafta Bitimi

Artık bir pazı demeti uzunluğuna (yaklaşık 48,6 cm uzunluk ve 2,9 kg ağırlık) ulaşmış olan bebeğinizin bu tarihten itibaren dünyaya gelmesi normal doğum olarak kabul edilecektir. 37. haftanın tamalanmasıyla 24-37. haftalar arası olarak kabul edilen erken doğum dönemi sona ermiştir. Eğer resimde görüldüğü gibi bebeğiniz halen ters pozisyondaysa (başı yukarıda olan bu pozisyon doğumların sadece yaklaşık yüzde 3'ünde görülebilmektedir) doktorunuz sezaryenle doğuma karar vermiş olabilir. Bu arada artık normal doğum sayılacak olması bebeğinizin gelişiminin bittiği anlamına gelmemektedir. Yağ biriktirmeye ve tombullaşmaya devam ederek her hafta yaklaşık 250 gr kadar kilo almaktadır. Amniyotik sıvıyı içine çekerek solunum egsersizleri yapmakta ve başparmağını emerek kendini doğumdan sonra süt emmeye hazırlamaktadır.

Bu hafta gebeliğin erken dönemlerinden itibaren rahim ağzında biriken salgıların oluşturduğu mukus tıkaç olarak adlandırılan ve bebeği dış etkenlerden ve enfeksiyonlardan koruyan tabaka akıntı şeklinde gelebilir. Bu tabaka bazen doğumdan birkaç hafta veya birkaç gün önce gelebildiği gibi bazen de doğuma sadece birkaç saat kala gelebilmektedir. Yoğun, sarı renkli kanla karışık bir akıntı görürseniz mutlaka doktorunuza durumu bildirmeniz gerekmektedir. Bu durum vücudunuzun doğuma hazırlandığının bir göstergesi olmakla birlikte, doğum sürecinin ne zaman başladığına rahimdeki açılma, bebeğin doğum kanalına yerleşmesi gibi belirtileri takip ederek doktorunuz karar verecektir.

38. Hafta Bitimi

Bir pırasa sapı uzunluğunda (yaklaşık 49,8 cm uzunluk ve 3,1 kg ağırlık) olan bebeğiniz doğuma bütünüyle hazırdır. Halen parmaklarını emerek beslenme egzersizi yapmakta ve doğumdan sonra solunumu kolaylaştıracak olan sürfaktan maddesini akciğerlerinde biriktirmeye devam etmektedir. Artık doğması durumunda hayatta kalabilmek için sadece anne sütüyle beslenmeye ve sıcak bir ortamda bulunmaya ihtiyacı vardır. Organlarının tamamı tam olarak fonksiyon görebilecek durumdadır. Ayrıca bebeğinizin yuttuğu amniyotik sıvı içerisinde yer alan dökülen lanugo tüyleri, ölü deri hücreleri gibi atıklar, bebeğinizin bağırsaklarında mokenyum olarak birikmektedir. Koyu yeşil-siyah arası renkte olan bu madde bebeğinizin doğumdan sonra yapacağı ilk kakayla bağırsaklarından atılacaktır.

Bebeğinizin kasık bölgenize yaptığı baskı artık iyice artmış durumdadır. Kasık ağrıları ve çok sık idrara çıkma son dönemlerde en çok görülen ve aslında sürecin doğal bir parçası olan şikayetlerdir. Ayrıca rahim kasılmalarında da sıklaşma ve daha sancılı hale gelme başlamış olabilir. Göğüslerinizin salgıladığı kolostrum miktarında da doğum yakınlaştıkça artış olabilir. Bunların tamamı yolun sonuna artık oldukça yakınlaşmış olduğunuzun işeretleridir.

39. Hafta Bitimi

Artık küçük bir karpuz büyüklüğünde (yaklaşık 50,7 cm uzunluk ve 3,3 kg ağırlık) olan ve organları tam fomksiyonel hale gelmiş olan bebeğinizin beyni halen şaşırtıcı bır hızla gelişmeye devam etmektedir. Hızlı beyin gelişimi doğumdan sonraki ilk 3 yıl boyunca da devam edecek ve çocuklar hayatları boyunca kullanacakları becerilerin çok büyük bir bölümünü bu dönemde kazanacaklardır. Yağ biriktirmeye devam etmesiyle birlikte bebeğinizin kalınlaşan cildi artık beyaz renge dönüşmüştür. Bebeğiniz gebelik süresince rahimdeyken duyduğu seslere o kadar aşina olmuştur ki doğumdan sonra bu sesleri duymak ona rahimdeki güvenli ortamı hatırlatacak ve onu sakinleştirecektir. Bebeğinizin kemikleri kafatası da dahil olmak üzere doğum esnasında doğum kanalından kolay geçebilmesi için halen oldukça yumuşak ve esnektir. Ancak plasenta fonksiyonunu yitirmediği sürece bebeğiniz bir süre daha rahimdeki güvenli ortamda kalmayı tercih edebilir.

Sahte doğum sancısı olarak da adlandırılan sancılı rahim kasılmaları başlamış olabilir. Bu kasılmalar doğum esnasındaki kasılmalar kadar sancılı olabilmekle birlikte doğum esnasındakiler kadar sık tekrarlamazlar. Ayrıca her an amniyotik kesenin patlaması sonucu suyunuz da gelebilir. Suyun gelmesi bazı kadınlarda belirgin bir fışkırma şeklinde olurken bazılarında sadece küçük damlalar şeklinde gerçekleşebilir. Bazı kadınlarda ise doğum süreci başlayana kadar su hiç gelmeyebilir. Suyunuzun geldiğini hissettiyseniz veya sancılı kasılmalar sık tekrarlamaya başladıysa en kısa sürede doktorunuzla irtibat kurmalısınız. Her iki durumda da artık doğum çok yakın demektir.

40. Hafta Bitimi

Tebrikler. Beklenen doğum tarihine ulaştınız. Şu anda bebeğinizi kucağınıza almış olabilirsiniz. Yada belki halen almamış olabilirsiniz. İlk doğumların önemli bir kısmında anne adayı bebeğini kucağına alabilmek için 2 hafta daha beklemek durumunda kalabilir. Ancak endişeye mahal yok. Doktorunuzun gözetimi altında olduğunuz sürece doğumun 2 hafta, hatta geç gebelik oluşması gibi durumlarda 4 haftaya kadar gecikmesi endişe edilecek bir durum değildir. Eğer bebeğinizi kucağınıza almışsanız başlangıçta çok havalı olmasını beklemeyin. Bebeğiniz zor bir doğum süreci geçirmiştir ve başının şekli biraz yan, üzeri verniks tabakası ve kanla kaplı, cildi üzerinde kızarık lekelerle dünyaya gelmiş olması kuvvetle muhtemeldir. Ancak bunların tamamı doğumdan sonraki birkaç gün içinde normale dönecektir.

Artık 40 haftadır beklediğiniz bebeğinizi kucağınıza alma günü gelip çattı (veya 2-3 hafta içerisinde gelecek). Ancak bebeğinizi kucağınıza alabilmeniz için doğumu tamamlamanız gerekiyor. Peki doğum nasıl bir süreçtir ve sizi neler bekliyor. Kısaca özetlemeye çalışalım. Doğum üç aşamadan oluşan bir süreçtir. İlk aşama rahmin kasılmalarıyla rahim ağzının açılması ve esnemesidir. İkinci aşama ıkınmalarla bebeğinizin doğum kanalından geçerek vücudunuzdan dışarı çıkmasıdır. Rahim ağzı yeterince açıldığında doktorunuz ıkınmaya başlamanızı isteyecektir. Son aşama ise plasentanın da doğum kanalından geçerek çıkmasıdır. Tabi şayet sezaryenle doğum yapacaksanız süreç böyle olmayacaktır. Bebeğiniz ve plasenta operasyonla rahimden çıkarılarak rahim içi temizlenecektir. Zorlu doğum süreci ister doğal ister sezaryenle gerçekleşmiş olsun bebeğinizi kucağınıza almak hamilelik süresince yaşadığınız bütün zorlukları size unutturacaktır. Dünyaya yeni gözlerini açan bebeğinize ve size sağlıklı uzun ömürler ve yaşam boyu mutluluklar dileriz. Yalnız şimdiden söyleyelim bebek yetiştirme süreci de özellikle ilk 1 yıllık dönem için hiç kolay olmayacaktır.